Oyun sektörü terimleri ve kısaltmaları sözlüğü

Oyun sektöründe kullanılan terimler ve kısaltmalar bazen kafa karıştırıcı olabiliyor. Bu nedenle, bu terimleri derledik ve ihtiyacı olan herkese yardımcı olacak bir sözlük oluşturduk. Terimlerin bulunmasını kolaylaştırmak ve hangi Türkçe karşılığın hangi İngilizce terimle eşleştiğinin kolay anlaşılması için bazı terimleri özellikle İngilizceleriyle birlikte sunduk. “Ctrl+F” tuşlarına basarak aradığınız terimi ya da kısaltmayı ve açıklamasını bulabilirsiniz.
The word dictionary magnified on a dictionary page.

AI: Yapay zekâ (Artificial Intelligence). Makinelerin tipik olarak insan benzeri zekâ gerektiren görevleri gerçekleştirmesine izin veren programlama ve algoritmaları ifade eder.


AR: Artırılmış Gerçeklik. Akıllı telefon veya kulaklık gibi bir cihaz aracılığıyla dijital bilgileri (grafikler, metin veya ses gibi) gerçek dünyaya yerleştiren bir teknoloji.


ARPDAU: Günlük Aktif Kullanıcı Başına Ortalama Gelir. Bir oyunun kullanıcı başına günlük gelirini ölçmek için kullanılan bir ölçüttür.


ARPDAUI: Yükleme Başına Günlük Etkin Kullanıcı Başına Ortalama Gelir. Oyunların yüklenme sayısına göre her bir oyun tarafından kazanılan kullanıcı başına günlük geliri ölçmek için kullanılan bir ölçümdür.


ARPPDAU: Ödeme Yapan Günlük Aktif Kullanıcı Başına Ortalama Gelir. Bir oyunun ödeme yapan kullanıcı başına günlük olarak ürettiği geliri ölçmek için kullanılan bir ölçümdür.


ARPU: Bazen birim başına ortalama gelir olarak da bilinen kullanıcı başına ortalama gelir. Çoğunlukla tüketici iletişimleri, dijital medya ve ağ şirketleri tarafından kullanılan ve toplam gelirin abone sayısına bölünmesiyle elde edilen bir ölçüdür.


ASO: Uygulama mağazası optimizasyonu (App Store Optimization). Bir oyunun bir uygulama mağazasındaki (Apple App Store veya Google Play gibi) listelenmesini oyunun görünürlüğünü iyileştirmek ve indirme sayısını artırmak için optimize etme sürecidir.


asset(ler) / varlık(lar): Oyun sektöründe varlıklar, oyunun oluşturulmasında kullanılabilecek grafikler, ses efektleri veya kod gibi oyunun herhangi bir ögesini ifade eder.


ATT: Uygulama izleme şeffaflığı (App Tracking Transparency). Apple tarafından 2021’de kullanıma sunulan ve uygulamaların diğer uygulamalar veya web sitelerindeki etkinliklerini izlemeden önce kullanıcıların iznini almasını gerektiren bir özellik.


battle royale (oyunlar): Birden fazla oyuncunun sağ kalan son kişi tarzı bir yarışmada birbiriyle yarıştığı bir oyun türü.


blockchain (blok zincir): İşlemleri güvence altına almak ve bu işlemlerin kalıcı bir kaydını oluşturmak için kriptografi kullanan bir dijital defter teknolojisi.


casual oyun(lar): Öğrenmesi ve oynaması kolay, genelde anlık oynanıp bırakılabilen bir oyun türü.


bulut oyun: Kullanıcıların kendi cihazları yerine uzak sunucularda barındırılan oyunları oynamasına olanak tanıyan bir teknoloji.


dönüşüm (conversion): Bir kullanıcıyı ücretsiz bir oyuncudan ödeme yapan bir oyuncuya dönüştürme işlemi.


CPE: Etkileşim Başına Maliyet (Cost Per Engagement). Kullanıcıların bir reklamla etkileşim kurmasının maliyetine bağlı olarak bir reklam kampanyasının maliyetini ölçmek için kullanılan bir ölçümdür.


CPI: Yükleme başına maliyet (Cost Per Install). Kullanıcıların bir uygulamayı indirip kurması veya yüklemesinin maliyetine bağlı olarak bir reklam kampanyasının maliyetini ölçmek için kullanılan bir ölçümdür.


CTA: Eylem çağrısı (Call To Action) kullanıcıya bir düğmeyi tıklamak veya bir satın alma işlemi yapmak gibi belirli bir eylemi gerçekleştirmeye teşvik etmek için verilen bir komut istek veya isteklendirmedir.


CTR: Tıklama oranı (TO veya Click Through Rate). Reklamın kaç kez gösterildiğine göre kullanıcıların bir reklamı ne sıklıkta tıkladığını ölçmek için kullanılan bir ölçüt.


DAO: Merkezsiz özerk örgüt (Decentralized Autonomous Organization) Blockchain teknolojisi kullanılarak yürütülen ve merkezî bir otorite olmadan çalışan bir yapılanma veya örgütlenme biçimi.


DAU: Günlük etkin kullanıcı (GEK veya Daily Active Users). Günlük olarak bir oyunda kaç tekil kullanıcının faal olduğunu ölçmek için kullanılan bir ölçüt.


DeFi: Merkezi Olmayan Finans, merkeziyetsiz finans veya merkezsiz finanas. Blockchain teknolojisini kullanarak çalışan ve merkezî bir otorite olmadan çalışan bir finansal sistem türüdür.


Engagement / Etkileşim: Bir kullanıcının bir oyun veya başka bir ürünle olan etkileşim ve katılım düzeyi.


f2p: Free to play (oynaması bedava) sözcüklerinin kısaltması. Bir oyunun ücretsiz olarak oynanabileceği bir fiyatlandırma modelidir, ancak kullanıcılar oyun deneyimlerini geliştirmek için uygulama içi satın alımlar yapmayı seçebilirler.


GaaS: Games as a Service. Oyun sektöründe genellikle çevrim içi hizmetler aracılığıyla bir oyun için sürekli lansman sonrası destek ve güncellemeler sağlamayı içeren bir iş modelidir. Sürekli teknik destek ve hata düzeltmelerinin yanı sıra zaman içinde yeni içerik, özellik ve iyileştirmelerin eklenmesini içerebilir.


gachas: (gachalar) Mobil oyunlarda yaygın olarak kullanılan, oyuncuların rastgele çekilişlere veya “gacha” çekilişlerine gerçek para harcayarak oyun içi ögeler veya karakterler elde edebildiği bir tür para kazanma modelini ifade eder.


GameFi: Oyuncular için oyun içi finansal teşvikler sunan blockchain tabanlı oyunları tanımlamak için kullanılan yeni bir terim.


gamification / oyunlaştırma: Oyun tasarım ögelerini ve mekaniğini eğitim, pazarlama veya çalışan eğitimi gibi oyun dışı bağlamlara uygulamak yoluyla daha ilgi çekici ve motive edici hale getirme süreci.


GUI: Görsel Kullanıcı Arayüzü (Graphical User Interface) Kullanıcıların bir oyun veya uygulama ile etkileşime girmesini sağlayan görsel arayüz olan Grafik Kullanıcı Arayüzü.


hackathon: Yazılımcıların, geliştiricilerin ve tasarımcıların bir yazılım veya donanım projesi üzerinde çalışmak için bir araya geldikleri, genellikle sınırlı bir zaman çerçevesi içinde ve belirli bir hedef göz önünde bulundurularak iş birlikçi ve bazen de rekabetçi bir etkinlik.


hyper-casual (oyunlar): Genellikle basit mekanikler ve kısa oyun oturumları ile hızlı ve kolay bir şekilde oynanmak üzere tasarlanmış bir oyun türü. “Aşırı gündelik oyunlar” biçiminde Türkçeye çevrilmiştir.


IAA: Uygulama içi reklamcılık (In-App Advertising). Bir mobil uygulama veya oyun içinde görüntülenen, genellikle görüntülü reklamlar, geçiş reklamları, ödüllü reklamlar veya yerel reklamlar biçiminde gösterilen reklamları ifade eder. Bu reklamlar, rahatsız edici olmayacak ve kullanıcının ilgi alanlarıyla alakalı olacak ve aynı zamanda uygulama veya oyun geliştiricisi için gelir sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.


IAP: Oyun içi satın alma (In-App Purchase). Oyuncuların bir oyun içinde genellikle gerçek para kullanarak dijital içerik veya sanal ürünler satın almasının bir yolu.


IDFA: Reklamverenler tarafından farklı uygulamalar ve hizmetler genelinde kullanıcı etkinliğini izlemek için kullanılan benzersiz bir tanımlayıcı olan Apple’ın reklamveren tanımlayıcısı.


IP: Fikrî mülkiyet veya fikrî mülk (Intellectual Property). Patentler, telif hakkı materyalleri ve ticari markalar gibi orijinal yaratıcı düşünceden kaynaklanan mülkiyet. Bu türü yaratıcılık ürünü veya zihinsel ürünlerin üzerindeki sahiplik hakkı.


Halka arz: Bir şirketin hisse senetlerini ilk kez halka satarak para topladığı bir süreç.


KPI:  Temel Performans Göstergesi (Key Performance Indicator). Bir oyunun veya başka bir ürünün başarısını değerlendirmek için belirlenmiş nesnel, ölçümlenebilir bir veya birden çok ölçüt.


Live-ops: Canlı operasyonlar. Yeni içerik eklemek, hataları düzeltmek veya tanıtım etkinlikleri yürütmek gibi canlı bir çevrim içi hizmeti veya oyunu sürekli olarak geliştirme ve düzeltme süreci.


metaverse: Kullanıcıların kalıcı bir çevrim içi dünyada birbirleriyle ve dijital nesnelerle etkileşime girebilecekleri paylaşılan bir sanal alanı tanımlamak için kullanılan bir terim.


microtransaction (veya MTX): Sanal para birimi veya oyun içi ögelerin satın alınması gibi bir oyun veya başka bir dijital ürün içinde yapılan küçük, genellikle isteğe bağlı bir satın alma.


mid-core (oyunlar): Casual ve hardcore oyunlar arasında yer alan, mekanikleri casual oyunlardan daha karmaşık, ancak hardcore oyunlardan daha az yoğun olan bir oyun türü.


MMO (oyun): Aşırı çok oyunculu çevrim içi oyun (Massively Multiplayer Online). aynı sunucuda çok sayıda oyuncunun bulunduğu çevrim içi bir video oyunu. Farklı oyunlar olsa da, MMO’lar genellikle devasa, kalıcı bir açık dünyaya sahiptir.


MMOSLG: Devasa Çok Oyunculu Çevrimiçi Strateji/Yaşam Simülasyon Oyunu (Massively Multiplayer Online Strategy/Life Simulation). Oyuncuların sanal bir dünyada birbirleriyle etkileşime girmesine, karakterlerini veya avatarlarını oluşturup yönetmesine ve stratejik oyun oynamasına olanak tanıyan bir tür çevrim içi oyundur.

MMOSLG’ler genelde oyuncuların ittifaklar kurabileceği, loncalara katılabileceği, diplomasi ve siyasetle ilgilenebileceği ve diğer oyunculara veya oyuncu gruplarına karşı rekabet edebileceği kalıcı bir sanal dünyada geçer. Bu oyunlar genellikle aynı oyun dünyasında birlikte oynayan, bazen on, hatta yüz binlerce oyuncuya ulaşan çok sayıda oyuncuyla oynanır.

MMOSLG’lerin bazı ünlü örnekleri arasında EVE Online, Second Life ve Virtual Worlds gibi oyunlar yer alır. Bu oyunlar, karmaşık oyun mekaniğini ve sosyal etkileşimleri içerdiklerinden, genellikle oyuncuların çok zaman ayırmasını gerektirir. MMOSLG’ler her yaştan oyuncu tarafından kullanılabilir, ancak genellikle daha karmaşık ve stratejik oynanışla ilgilenen daha yaşlı oyunculara yöneliktir.


MOBA: Çok Oyunculu Çevrim içi Savaş Arenası (Multipayer Online Battle Arena). Oyuncu takımlarının büyük, stratejik bir savaşta birbirlerine karşı yarıştığı bir oyun türü.


MR: Karma gerçeklik (Mixed Reality) Daha sürükleyici ve etkileşimli bir deneyim yaratmak için hem sanal hem de artırılmış gerçeklik öğelerini harmanlayan bir teknoloji.


NFT: Non-Fungible Token. Eşsiz ve kopyalanamayan veya değiştirilemeyen bir dijital varlık.


NPC: Oynanamayan Karakter (Non-playable Character). Bir oyunda, bir oyuncu yerine oyunun yapay zekâsı tarafından yönetilen karakterler.


açık dünya (open-world): Oyuncuların birkaç kısıtlama dışında ile geniş ve sınırsız sayılabilecek bir oyun dünyasını keşfetmelerine olanak tanıyan bir oyun türünü ifade eder.


P2E: Oynadıkça kazan (Plat-to-Earn). Oyuncuların oyunu oynayarak gerçek dünya ödülleri veya kripto para kazanmalarını sağlayan bir oyun türü.


oyuncu varlığı(varlıkları): İngilizce “player assets” ifaesinin Türkçesi. Bir oyuncunun edinebileceği ve bir oyun içinde kullanabileceği dijital varlıkları veya ögeleri ifade eder.


PvP: Oyuncuya karşı oyuncu (Player versus Player). Oyuncuların doğrudan birbirleriyle rekabet etmesini içeren bir oyun modu veya mekaniktir.


ROAS: Reklam Harcamasının Getirisi (Return on Ad Spend). Bir reklam kampanyasının yarattığı geliri kampanyanın maliyetine göre ölçmek için kullanılan bir metrik.


RpD: İndirme başına gelir (Revenue per Download). Bir mobil oyunun her bir indirme başına yarattığı ortalama geliri ifade eden bir metrik.


RTS (oyun): Gerçek Zamanlı Strateji (Real-Time Strategy). Oyuncuların gerçek zamanlı olarak kaynakları yönettiği, üsler veya ordular kurduğu ve rakiplerle savaştığı bir video oyunudur. Oynanış sürekli ve hızlıdır ve anlık kararlar savaşların sonucunu belirleyebilir. Sıra tabanlı (Turn-Based) oyunların karşıtı gibi kabul edilebilir. Yaygın bilinen örnekler arasında Age of Empires, StarCraft, Warcraft ve Command & Conquer yer alır.


SDK: Yazılım Geliştirme Kiti (Software Development Kit).Uygulamaları ve oyunları geliştirmek için kullanılan yazılım araçları ve kaynaklarından veya küçük kod öbekleri, tikel veya tam yazılımlardan oluşan bir derleme.


UA: Kullanıcı edinme (User Acquisition). Bir oyun veya başka bir ürün için yeni kullanıcılar edinmeyi ifade eden bir terim.


UGC: Kullanıcı Tarafından Oluşturulan İçerik (User-Generated Content). oyun geliştiricileri yerine kullanıcılar tarafından oluşturulan herhangi bir içeriği ifade eder.


UI: Kullanıcı Arayüzü (User Interface). Oyuncunun gördüğü ve etkileşime girdiği menüler, düğmeler, simgeler ve diğer grafik ögeler dâhil olmak üzere görsel ve etkileşimli ögeleri ifade eder. Kullanıcı arayüzü sezgisel ve kullanıcı dostu olacak şekilde tasarlanmalıdır ve oyuncunun oyun içinde gezinmesine ve çeşitli eylemler gerçekleştirmesine olanak tanır.


UX: Kullanıcı deneyimi (User Experience). Bir oyuncunun arayüz, oynanış ve diğer unsurlar dâhil olmak üzere bir oyunla veya başka bir dijital ürünle etkileşime girerken yaşadığı genel deneyimi ifade eder. UX tasarımının amacı, geliştiricinin ihtiyaçlarını ve hedeflerini karşılarken oyuncu veya kullanıcı için sorunsuz ve keyifli bir deneyim yaratmaktır.


VR: Sanal gerçeklik (Virtual Reality) Genelde bir kulaklık veya diğer özel ekipman aracılığıyla kullanıcıları bilgisayar tarafından oluşturulan bir ortama çeken bir teknoloji veya donanım.


XR: Genişletilmiş Gerçeklik (XR), sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve karma gerçeklik (MR) teknolojilerinin birleşimini ifade eden bir çatı terimdir. XR, oyun, eğitim ve öğretim dâhil olmak üzere çok çeşitli uygulamalarda kullanılabilecek sürükleyici ve etkileşimli deneyimler oluşturmak için kullanılır. Oyun sektöründe XR, oyuncuların sanal ortamlar ve karakterlerle yeni ve heyecan verici yollarla etkileşime girmesine izin vererek daha sürükleyici oyun deneyimleri oluşturmak için kullanılır.


YoY: Yıldan yıla (Year Over Year). Verileri bir yıldan diğerine karşılaştırma yöntemi. Genellikle zaman içinde performans veya büyümedeki değişiklikleri izlemek için kullanılır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir