Teknolojinin gelişmesiyle birlikte uzaktan yapılabilecek birçok farklı iş modeli hayatımıza girdi. Bu sayede uzaktan çalışma modeli, giderek daha fazla kişi tarafından tercih ediliyor ve vergi yükümlülükleri de çalışanlar arasında önemli bir tartışma konusu haline gelmeye başladı.
Yurt dışındaki şirketlerin uzaktan çalışan kadrolarına katılan bireyler, elde ettikleri gelir üzerinden vergi ödemek zorunda mı? Bu sorunun yanıtı, çalışanların yaşadığı ülke, çalışma süresi ve işverenin bulunduğu ülkeye göre farklılık gösteriyor. Uzaktan çalışma ile ilgili vergi düzenlemelerini ve bu durumun çalışanlara getirdiği sorumlulukları kapsamlı bir şekilde ele aldık.
Remote çalışma vergi sistemi
Uzaktan çalışarak yurt dışındaki bir firmaya yazılım, tasarım, mühendislik, veri analizi gibi hizmetler sunmak, bordrolu çalışma durumunda önemli avantajlar sağlayabilir. Döviz cinsinden gelir elde etme imkânı, sağlanan vergi avantajları ile düşük vergi yükü, iş değişikliği durumunda ihbar süresi gibi zorunlulukların olmaması, İngiltere ve Amerika gibi ülkelerde share option fırsatları gibi unsurlar, son yıllarda remote çalışmayı oldukça popüler hale getirmiştir.
28 Aralık 2023 tarihinde yürürlüğe giren 7491 sayılı kanun ile yurt dışına sunulan yazılım, tasarım, mimarlık, mühendislik, tıbbi raporlama ve çağrı merkezi gibi hizmetler için uygulanan vergi indirim oranlarında değişiklik yapıldı. 2024 yılında geçerli olacak yeni düzenlemeye göre, bu hizmetler için vergi indirimi %50’den %80’e çıkarıldı.
Bu değişiklikle birlikte, Kurumlar Vergisi’ni %25 oranında hesaplayan şirketlerin vergi yükü %5’e kadar düştü. Şahıs işletmeleri için ise %15 olan Gelir Vergisi oranı, yazılım ve diğer hizmet ihracı yapanlar için %3’ten başlayan oranlarda uygulanacaktır.
Hangi durumlarda remote çalışanlar vergi ödemiyor?
Ancak yurt dışına uzaktan çalışarak para kazanmak, vergi verme zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Türkiye’de ikamet eden ve emeğini burada vererek gelir elde eden kişilerin, kazançları üzerinden vergi ödemeleri gerekir.
Gelirin Türk Lirası ya da döviz cinsinden olmasının bir farkı yoktur. Ancak, bazı durumlarda vergi ödemek zorunlu olmayabilir. Bu bağlamda, her uzaktan çalışan için vergi ödeme yükümlülüğü de bulunmayabilir.
Vergi yükümlülüğünün, ilgili kanunlara, ülkeler arası anlaşmalara ve çalışılan şirketle yapılan sözleşmeye bağlı olduğu söylenebilir.
Vergi ödenmemesi gereken durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Şirketin Türkiye’de faaliyet göstermemesi ve buradan gelir elde etmemesi,
- Şirketin çalışanın vergisini, faaliyet gösterdiği ülkeye ödemesi,
- Çalışanın kazancını yurt dışındaki bir banka hesabında tutması,
- Varlık barışından yararlanılması.
Bu şartlar altında, uzaktan çalışan bir kişinin vergi muafiyeti elde etmesi mümkündür. Ancak, şirketin Türkiye’de herhangi bir ticari faaliyette bulunmaması ve çalışanın maaşını döviz cinsinden alması gerekmektedir.
Ayrıca, vergi muafiyetinden yararlanmak için kişinin şirketin resmi çalışanı olarak görünmesi de önemlidir. Maaş Türk Lirası olarak alındığında vergi ödeme zorunluluğu doğar.
Sonuç olarak, remote çalışma durumunda vergi yükümlülüğü, çalışılan ülke ile Türkiye arasındaki anlaşmalar, şirketin faaliyet durumu ve gelir türüne göre değişiklik gösterebilir.
Şirketiniz Türkiye’de faaliyet göstermiyorsa:
Bu maddeye göre, vergi muafiyetinden yararlanmak için şirketin Türkiye’de gelir elde etmemesi ve faaliyet göstermemesi, ayrıca maaşın döviz cinsinden alınması zorunludur. Şirketin resmi çalışanı olarak görünmeniz de gereklidir.
Eğer maaşınızı TL olarak alıyorsanız vergi ödemeniz gerekir. Bu nedenle, işi kabul etmeden önce ödemenin döviz cinsiyle yapılacağını mutlaka doğrulayın, çünkü şirketler bazen maaşı TL olarak gönderebilir. Vergi avantajından yararlanmak istiyorsanız, ödemenizi dövizle almanız önemlidir.
Şirketiniz verginizi bağlı olduğu ülkeye ödüyorsa:
Ülkeler arası anlaşmalar gereği, çifte vergilendirme önlenmiştir. Eğer şirketiniz vergilerinizi kendi ülkesinde ödüyorsa, Türkiye’de bir kez daha vergi ödemeniz gerekmez. Bu durumu işe başlamadan önce şirketinizle konuşmalısınız.
Bazen çalışanlar habersiz şekilde vergileri şirket tarafından ödenmiş olabilir; bunu İnsan Kaynakları Departmanı’ndan öğrenebilirsiniz. Ayrıca sözleşmenizde, “Vergi ve sigorta ödemeleri çalışanın sorumluluğundadır” gibi bir ibare varsa, vergiyi sizin ödemeniz gerektiğini unutmayın.
Paranızı yurt dışı hesabınızda tutuyorsanız:
Türkiye’ye hiç gelmemiş bir para için vergi ödemezsiniz. Yabancı bir ülkede hesap açarak maaşınızı o hesapta tutarsanız, sorun yaşamazsınız. Bu yöntem, Türkiye’de maaşlı çalışırken freelance işler yapan kişiler için de uygundur. Eğer freelance işlerden elde ettiğiniz ödemeleri yurt dışında tutarsanız, vergi yükümlülüğünden kaçınabilirsiniz.
Varlık barışından yararlanmak:
Yeni çıkan bir kanun ile yurt dışındaki paralarını toplu bir şekilde döviz olarak ülkeye getiren kişilerden bu para için herhangi bir vergi alınmıyor. Bunun için tek yapmanız gereken de parayı getireceğiniz bankaya giderek bir form doldurmak. Bu formu doldurduğunuz zaman yurt dışındaki paranızı Türkiye’ye getirebilirsiniz. Bu durumda ise remote çalışma vergi zorunluluğu ortadan kalkmış oluyor.
Remote çalışmada vergi muafiyeti örnekleri bu şekildedir. Ancak, birçok kişinin hala vergi ödeme yükümlülüğü vardır. Durumunuz için en güvenilir yol, detaylı bir özelge vererek vergi dairesinden bilgi almaktır.
Özelge nedir?
Özelge, en kısa tanımıyla vergi ödemem gerekiyor mu, gerekmiyor diye devlete sorulması durumudur. Bu durumda bir form doldurulur ve vergi dairesine gönderebilir. Bu form internet üzerinden e-Devlet kimliği aracılığıyla da doldurulabiliyor. Sonucunda ise vergi dairesine vergi ödemesi yapmanız gerekip gerekmediğini size bildiriyor.
Burada dikkat etmeniz gereken şey ise vergi dairesinin vereceği cevap tamamen sizin verdiğiniz bilgiler üzerinden olacağı. Yani zaten size gelen belgede de yer alacağı gibi bu durumda bunun herhangi bir resmiyeti bulunmuyor. Yanlış veya eksik bilgi vermeniz durumunda size gelecek cevabın da doğru olması bir o kadar zorlaşır.
Remote çalışma vergi özelgesi bir sorumluluk da getiriyor mu?
Bir başka merak edilen konu ise özelgenin bir sorumluluk içerip içermediği. Yani özelge verirsem, vergi ödemek zorunda kalırım yanılgısı. Asla böyle bir durum söz konusu değildir.
Özelgenin amacı zaten temelde soru sormak. Yani özelge verdiğiniz zaman hakkınızda bir inceleme başlatılmaz veya anında vergi ödemek zorunda kalmazsınız.
Bu nedenle remote çalışıyorsanız ve vergi konusunda kafanız karışık ise ilk iş bir özelge vererek durumunuzu vergi dairesine sorarak öğrenebilirsiniz. Aksi takdirde ileride incelemeye girmeniz durumunda yüksek vergi cezaları ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Makalemizin sonuna gelirken bunların bir tavsiye veya öneri olmadığını hatırlatalım. Bu nedenle net ve kesin bilgiler için özelge vermeyi, muhasebeci, avukat veya şirketinizin insan kaynakları ile görüşmeyi unutmayın.
