Geçmişten günümüze oyunlar nasıl ölçülemeyecek kadar geliştiyse, video oyunu yerelleştirme süreci de o şekilde gelişti. Bu yüzden oyun yerelleştirmesine yakından bakmak gerekiyor.
Bu makalede yerelleştirmenin kısa tarihine ve modern oyun deneyimimiz için neden bu kadar önemli olduğuna bakacağız.
Yerelleştirmenin kısa tarihi
ABD’li geliştiriciler başlangıçta ulusal pazara açılmak için yalnızca kültürde yer edinmiş langırt ve tilt makinelerinden esinlenilen oyunlar yarattı. Computer Space ve Pong‘un yer aldığı oyun salonlarından bazıları o kadar popüler oldular ki, benzer teknolojiler son kullanıcının ev rahatlığında ulaşması için hızla geliştirildi. Çok çeşitli konsollar ve bilgisayar sistemleri artık oyun oynanmak için hazırdı.
Japonların yaratıcı zihinleri, bu ürünlerin potansiyelini hızla fark etti ve on yılın sonunda, devasa ABD pazarına hemen sunacakları atari oyunlarında uzmanlaşarak, başlangıçta yalnızca ABD’ye özel olan bu sektöre ilk katılan rakipler oldular. Çok az ihracat vardı ve oyunlar normalde orijinal (çoğunlukla İngilizce) sürümlerinde, çoğunlukla Birleşik Krallık olmak üzere bazı Avrupa pazarlarına gönderilirdi.
Birçok şirket, farklı oyun sistemleri (veya platformları) ve oyunlar ile tutunmak için pazara girdi. Bir marka oluşturmak ve daha hızlı şekilde Amerikan ve Japon pazarlarına hizmet vermek önceliklerdi, ancak o dönemde henüz yerelleştirme diye bir sektör bulunmamaktaydı. Çoğu video oyunu net mekaniklere ve ilgi çekici oynanışa dayanıyordu, bu nedenle okunacak ve çevrilecek çok az metin vardı. Bu erken dönem aslında arcade, joystick, score ve tabii ki game over gibi İngilizce terimlerin çoğu dile girmesini sağladı.
Dış pazarların ilgisizliği nedeniyle yerelleştirme ihtiyacı oldukça düşüktü. Lakin Asya bloğundaki geliştiriciler için durum böyle değildi. Birçok problemi bir kenara bırakacak olursak bilgisayar programlama emekleme aşamasındaydı ve yalnızca belirli alfabeler görüntülenebiliyordu. Ticari olarak konuşmak gerekirse, Japon geliştiriciler ve yayıncılar, yatırım getirilerini (ROI) genişletmek ve büyütmek için her zaman ABD’yi en iyi yer olarak görmüşlerdi, bu nedenle yerelleştirmeyi ilk düşünmeye başlayanların onlar olduğu söylenebilir.
Yerelleştirmenin ilk örneklerinden: Pac-Man
Bunun başlıca ve en eski örneklerinden biri, uluslararası alanda popüler olan Pac-Man‘dir. Japonca adı başlangıçta Puck Man (pakkuman olarak telaffuz edilir) olarak çevrildi. Ürünü ABD pazarı için yerelleştirirken, Puck kelimesinin telafuzunun kaba bir kelimeye çok yakın olduğuna karar verdiler ve bir değişikliğe karar verdiler. Pac-Man adı, her anlamda başarılı oldu.
Yayıncı, orijinalin doğrudan çevirisi yerine, oyuna belirli bir Amerikan havası vermeye karar verdi. Tüm hayaletlerin davranışını veya rengini açıklayan bir adı ve takma adı vardı. Kuzey Amerika versiyonu, yukarıdaki resimde gösterildiği ve aşağıdaki tablo 1’de açıklandığı gibi, sesli ve akılda kalıcı isimler kullanarak daha eğlenceli bir yaklaşım uyguladı.
| Japonca takma ad | ABD takma adı |
| Akabei (赤ベイ) = red guy | Blinky |
| Pinky (ピンキー) = pink guy | Pinky |
| Aosuke (青助) = blue guy | Inky |
| Guzuta (愚図た) = slow guy | Clyde |
Oyun yerelleştirme aşaması nasıl planlanmalı?
Temel bilgilerle başlayalım. Video oyunu yerelleştirme, bir oyunu farklı konumlardaki oyuncuların oyun kendi bölgeleri için yapılmış gibi hissetmelerini sağlayacak şekilde uyarlama sürecidir. İlgili her şeye bakmaya başladığınızda, kulağa basit gelen ama aslında oldukça karmaşık olan bir süreç.
Video oyunlarını yerelleştirme, oyun içi diyalog ve talimatların çevirisi gibi dille ilgili çeşitli adımların yanı sıra, dizeleri kodunuzdan çekip bunları bir çeviri yönetim sistemine aktarmak gibi teknik süreçleri kapsıyor.
Elbette küresel bir kitleye ulaşmak, oyunları birden çok dile çevirmek ve yerelleştirmek anlamına gelir. Ağustos 2020’de 2 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşan ilk ABD şirketi olan Apple, bunu bütün şirketlerden daha iyi şekilde uyguluyor. Apple App Store, 175 ülke ve bölgede kullanılabilir durumda. Bütün bu ülkelere hizmet vermek için Apple 40 farklı dili destekliyor. Açıkçası, her oyun geliştiricisi bu ölçekte hayallere sahip olmayacak, ancak Apple, başarılı bir yerelleştirme stratejisinin sizi nereye götürebileceğine dair kesinlikle güçlü bir örnek.
Tüm bunlar video oyununuzu yerelleştirmeniz gerektiği anlamına geliyor çünkü bunu yapmak işinizi milyonlarca oyuncuya götürmenizi sağlıyor. Aslında, bu günlerde gezegende 2,5 milyardan fazla oyuncu olduğu göz önüne alındığında, oyunları yerelleştirmek size sadece milyonlarca oyuncuya değil, milyarlarca daha fazla oyuncuya erişim sağlayabilir.
Projenizi Planlayın
Oyun yerelleştirmesi ne hızlı ne de basit, bu yüzden bunu üstlenen herkese bir proje planı oluşturması gerekiyor. Plan, aşağıdaki ayrıntıları içermeli;
- Personelden bütçeye ve seslendirme sanatçılarına kadar ihtiyaç duyacağınız kaynaklar
- Oyunu hangi ülkeler veya bölgeler için yerelleştirmeyi planlıyorsunuz?
- Çevirinin neleri kapsayacağı – yani tam olarak çevirmeniz gereken şey
- Oyun içi diyalog ve talimatların dışındaki metin ve görsel öğelerde değişiklik gerekip gerekmediği (örneğin, oyun içinde yer alan sokak işaretleri veya reklam panolarında).
- Çeviri işini kim üstlenecek – onu yeniden başlatacak mısınız yoksa profesyonel bir yerelleştirme ajansıyla mı çalışacaksınız?
Tüm bunları çözmek için içeriğinizin ayrıntılı bir analizini yapın. Bu planlama aşaması için yeterli zaman ayırmak proje başarısının temellerini atabilir.
Yerelleştirme şirketinizi seçin
Kendiniz yapmak yerine profesyonel bir yerelleştirme şirketi kiralamaya karar verdiyseniz, o zaman ajansınızı seçme zamanı. Onları video oyunu yerelleştirme deneyimleri ve bunu genellikle hangi diller için yaptıkları konusunda yönlendirdiğinizden emin olun. Yerelleştirme uzmanlığının ve dil uzmanlığının burada eşit derecede önemli olduğunu unutmayın.
Dizelerinizi Dışa Aktarın
Kendi video oyununuzu geliştirdiyseniz, şüphesiz kodlamanın zevklerine aşina olacaksınız. Sürecin bu aşamasında, çevirmeniz gereken dizeleri kodunuzdan çekmeniz gerekecek. Esasen, dizeleriniz ve çevrilebilir içerikle birlikte kaynak dosyaları oluşturmanız gerekecek.
İçeriğinizi çevirin
İşte bu noktada yetenekli dilbilimci(ler)iniz devreye girer. Çevirmen(ler)iniz önce rehberinizi okuyacak, ardından çeviri yönetim sistemi aracılığıyla içeriğinizi çevirmek için çalışmaya başlayacak.
Dizelerinizi içe aktarın
Seçtiğiniz oyun yerelleştirme ajansının, yerelleştirme sürecinin dile dayalı bölümünün başlayabilmesi için bu dizeleri çeviri yönetim sistemine aktarması gerekir. Farklı işletim sistemleri için farklı yerelleştirme standartları olduğundan, yerelleştirme şirketiniz sürecin bu bölümünde size dikkatli bir şekilde rehberlik edecektir.
Metin tabanlı olmayan öğeleri yerelleştirin
Çeviri devam ederken, oyunun metin tabanlı olmayan diğer öğelerinin tamamının hedeflendiği yerel bölgeye uygun olmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin, bir sokak tabelası, duvar yazısı veya poster gibi öğeleri hedeflediğiniz bölgeye özel içeriklerle donatabilirsiniz.
Kalite kontrollerinizi gerçekleştirin
Çevirinizi uyarlanmış görsel öğelerinizle bütünleştirmeden önce her ikisinin de kalitesini kontrol edin. Video oyunu çevirisi için, ajansınızdan bilmediğiniz diller için düzeltmenler sağlamasını isteyin. Düzeltmenler, dışarıdan bakan bir göz olarak, herhangi bir yazım hatası yakalama olasılığı çok daha yüksek olduğundan, çeviriyi üstlenen kişilerle aynı kişiler olmamalıdır.
