Video oyunları, oyuncuların haftada toplam 3 milyar saatini ekranlarının önünde geçirmesini sağlayan popüler bir eğlence biçimidir. Oyunculuğun yaygınlaşması nedeniyle bilim insanları, video oyunlarının beyni ve davranışı nasıl etkilediğini araştırdılar. Peki bu etkiler olumlu mu, olumsuz mu?
Giriş
Oyunlar ve zihinsel sağlıkla ilgili olarak, araştırmacılar ve terapistler, zihinsel sağlık sorunlarıyla uğraşanlar için yeni tedavi biçimleri ve müdahaleler için giderek daha fazla dijital oyunlara yöneldiler. Araştırmalar, oyunların ruh sağlığını geliştirmek için çok uygun bir müdahale biçimi olduğunu gösteriyor. Oyunlar zevkli oynanışları, erişilebilirlikleri ve meşgul etme yetenekleri nedeniyle zihinsel sağlık müdahalelerinin etkisini artırabilecek potansiyele sahip.
Ne yazık ki, oyunların ve zihinsel sağlığın birleşimi birkaç potansiyel soruna sahip. En önemlisi, oyun tasarımcıları ve akıl sağlığı uzmanları arasındaki işbirliği eksikliği. Bir yandan da bu tarz psikolojik sorun yaşayan bireylerin dışlanması, hem faydalı hem de ilgi çekici oyunların eksikliğine yol açmakta.
Akıl sağlığı bozukluklarının dijital oyunlara dahil edilmesi yapımcılar tarafından zahmetli olarak görülüyor. Bu nedenle günümüzde bu tarz konulara ve karakterlere odaklanan çok az oyun görüyoruz.
Hellblade: Senua’s Sacrifice
Psikozu olan bireylerin desteği ve katılımı ile yapılan bir oyun örneği olarak Hellblade: Senua’s Sacrifice gösterilebilir.
Hellblade’in klinik danışmanı Profesör Paul Fletcher’ın psikozla ilgili kendi çalışması, Senua’nın karakter gelişimine ve kendi iç dünyasına odaklanması için bir kaynak görevi gördü. Fletcher ile yapılan Ninja Theory ortaklığı, bir hayır kurumu olan Wellcome Trust’ın desteğiyle birlikte, Ninja Theory’nin psikozdan muzdarip bireyler ile birlikte çalışmasına ve detaylı bir şekilde bu konuyu işlemesine de olanak sağladı.
Oyun çok sayıda ödül kazandı ancak yapımcılar için bundan daha önemli bir konu vardı, oyunu oynadıktan sonra hayatları değişen, ve hatta psikolojik destek alarak intiharın eşiğinden dönen gençler.
Oyunun bitiş jeneriğinden sonra gelen ekranda oyun içerisindeki semptomlardan herhangi birine sahipseniz ulaşabileceğiniz numaraların bulunduğu bir website adresi bulunuyor.
Fletcher, oyunun yaratılmasına yardımcı olan bazı hastalara oyun gösterildiğinde, hastaların oyundaki deneyimlerin iyi yansıtıldığını belirttiğini söyledi. Oyunu geliştiren ekip, hastaların eksiklik duyduğunu belirttikleri konulardan dolayı oyunun sonunu bile değiştirdi. Oyun Kraliyet Psikiyatristler Koleji’nden de bir ödül kazandı.
Video oyunları oynamanın psikolojiye olumlu etkileri
Oyunların bilişsel ve sosyal gelişim için genel olarak iyi olmasının ötesinde, video oyunlarının birçok kayda değer faydası olduğu biliniyor. Özellikle, belirli aksiyon oyunlarının görsel dikkat becerilerini geliştirdiği bulunmuştur.
Video oyunları, eğitsel amaçlara uygun olup olmadıkları yönünde de incelenmekte. Buradaki en dikkate değer örnek sınıfta eğitim için mevcut belirli oyunları (Minecraft veya SimCity gibi) kullanan öğretmenler ve eğitimciler. Buradaki kanı, video oyunlarının genellikle öğrencileri daha azimli bir şekilde öğrenmeye itmesi.
Peki video oyunları oynamanın psikolojiye olumsuz etkileri yok mu?
Video oyunlarıyla ilgili en bilinen endişelerden biri, gerçek hayatta saldırgan davranışlara neden olup olmayacağı. Bu alanı inceleyen onlarca yıllık araştırma büyük tartışmalara yol açtı ve fikir birliği sağlanamadı. Amerikan Psikoloji Derneği’nin (American Psycholgy Association) 2020 tarihli bir kararında belirttiği gibi, gerçek hayattaki şiddeti video oyunlarına bağlayan net bir kanıt şu anda yok.
Başka bir endişe, video oyunlarının okul performansını olumsuz etkileyip etkilemeyeceği. Burada yine sonuçlar bilim insanları arasında oldukça tartışılmaktadır. Bazı araştırmacılar video oyunu ile düşük notlar arasında bir ilişki buldu bazıları ise bulamadı.
Okulda performansı düşük olan çocukların, ödevlerini yapmak yerine video oyunları oynama olasılıkları tabiki bulunuyor. Lakin buradaki problemin üstüne düşülmesi gereken bir konu olduğunu belirtmemiz gerek. Velilerin burada büyük bir rol oynaması gerekiyor, video oyunları her ne kadar bazı konularda faydalı olsa da belirli bir yaşa kadar yetişkin gözetiminin sağlanması gerekiyor.
Genel olarak, video oyunlarıyla ilgili endişeler büyük ölçüde. Video oyunları kendi başlarına ne iyi ne de kötüdür. Oyunların tüketiciler tarafından nasıl ve ne sıklıkla tüketildiğine bağlı olarak değişkenlik gösterdiğini söyleyebiliriz. Ayrıca, sosyal ilişkilerin gençler için çok önemli olduğunu ve günümüz dünyasında (özellikle pandemi döneminde) video oyunlarının birçok sosyal ihtiyacı karşılayabileceğini söylemeliyiz.
Kaynaklar
- The Psychology of Video Games: Current Research on the Impact of Playing Games
- Television and Video Game Exposure and the Development of Attention Problems
- The influence of television and video game use on attention and school problems: A multivariate analysis with other risk factors controlled
- Ethics in the Videogame Industry: A Mythbusting and Scientific Approach
