Söz konusu mobil oyunlar olduğunda ses oldukça hassas bir konu. Gittikçe incelen akıllı telefonların hoparlörleri mercimek tanesine yakın boyutlarda. Üstelik üreticiler, hoparlörleri güzel bir ses duyurmaktan çok, kullanıcı gürültülü ortamlarda konuşmaları anlayabilsin, duyma problemi yaşıyorsa bile seslerin ayrımına varabilsin diye tasarlıyor.
Mobil Hoparlörlerde Ses
İnsan kulağı evrimsel olarak belli frekanslardaki seslere çok hassastır. Bu frekanslar, kelimeleri anlamamızda oldukça önemli olduğu gibi öne çıktıklarında dayanılmaz bir etki yaratıyorlar. Zurnanın, cami hoparlörlerinin veya önünüzde duran bir anons hoparlörünün sesini hayal edin, neden bahsettiğimi anlayacaksınız. Pek doygun ve ferah bir deneyim olmadığına eminim. Tıpkı anons hoparlörlerindeki gibi akıllı telefon hoparlörlerinin üretiminde de benzer bir yaklaşım mevcut. Hem hoparlör boyutlarının sebep olduğu teknik kısıtlamalar hem de kalabalık ortamda kullanıcıya sesleri duyurma gayesi, akıllı telefon hoparlörlerinin karakterini küçük, yırtıcı, sert ve cırtlak hale getiriyor.
Oyunda Sesin İlk Adımları
Bugünle kıyaslanamayacak olsa bile, oyun salonlarında ya da evlere giren Nintendo ve Atari gibi cihazlarda ses teknolojisi çok önemli bir yer tutmuştur. Nolan Bushnell ve Ted Dabney tarafından 1971’de geliştirilen, ses içeren ilk oyun “Computer Space” ve hemen ardından Nolan Bushnell’in, çalışanı Al Alcorn’a verdiği tavsiyeyle sesli olarak çıkan “Pong”dan sonra oyunlarda sesin önemi anlaşıldı ve ses çiplerine ciddi yatırımlar yapılmaya başlandı. 70‘lerden beri, düşük kalitede ses üreten cihazlarda bile oyun sesleri oldukça önemli bir yer tutuyor.
Reklam Deneyimine Sesin Etkisi
Mobil oyunlar konusunda her şeyin çok hızlı değiştiği ve reklamların oldukça ön planda olduğu bir dünyada, reklam verenlerin kullanıcıyı ikna etmek için bazen çok az vakti olabiliyor. Teads’ın 240 reklam üzerinden izleyenlerin tepkilerini ölçerek yaptığı araştırmaya göre reklamları sesli izlemek kullanıcıda daha iyi bir etki yaratıyor. Merak edenler için değinmekte fayda var; araştırma için reklam sonrası testi (Kantar Millward Brown) ve duygusal yüz tanımlaması (RealEyes) kullanılmış. Mobil oyunların pazarlamasında da reklamlar önemli bir rol oynuyor. Reklamın izleneceği süre boyunca çalan müzik ve sesin kullanıcının kararı üzerinde çok büyük etkisi var.
Mobil Oyunlar ve Ses
Mobil oyunlar için ses/müzik üretme ve implementasyon oldukça farklı bir perspektif. Akıllı telefon hoparlörlerinin karakterleri diğer cihazlara göre çok farklı. Bu sebeple ses tasarımında da yaklaşımın farklı olması gerekiyor. Normalde doğal karşıladığımız patlama, çatlama, tıkırdama veya perküsyon sesleri akıllı telefonlarda dinlendiğinde çok daha rahatsız edici bir hale geliyor. Çoğu zaman bu tarz sesleri yumuşatmak ve dengeli hale getirmek gerekiyor. Akıllı telefonların şiddetli sesleri tolere etme sınırları da çok düşük. Şiddetli bir ses çalmaya çalıştığınızda telefon, sesi sıkıştırıp bozuyor. Hatta bahsedilen eşik o kadar alçak ki Spotify’ın normalleştirilmiş ses düzeyi modunda dinlenen müzikler bile birçok telefonun sınır değerlerini aşıyor. Sesler telefonlar tarafından sıkıştırılıp bozuluyor. Tüm bunların yanında, akıllı telefon hoparlörlerinin frekans tepkileri oldukça karakteristik olduğu için, doğal veya güzel sonuçlara ulaşmak, seslere çok büyük ve bir o kadar da hassas müdahalelerde bulunmayı gerektiriyor.
Mobil Oyunlar için Ses Üretimi
Mobil oyunlar için ses tasarlarken mobil cihazlardan dinleme yapmak çok önemli. Her cihazın farklı tepki vereceğini göz önünde bulundururarak sesleri optimize etmek gerekiyor. Bir telefonda güzel duyduğunuz ses, başka bir telefonda çok can sıkıcı halde olabilir. Böyle bir noktada seçim yaparken oyunun hitap kitlesini belirleyip kullanılacak cihazı hedeflemek akıllıca bir yaklaşım olacaktır. Eğer oyun yalnızca ios üzerinden yayınlanmayacaksa, farklı telefon marka ve modelleri üzerinden sesleri kontrol etmek faydalıdır. Sürekli değişen mobil dünyada yeni oyun geliştirme ve yayınlama yöntemlerine uygun biçimde ses tasarlamak gerekiyor. Aynı zamanda telefonların ve hoparlörlerin teknik özelliklerinin değişimini de takip ederek müzik ve ses tasarımı yapmak önemli.
Akıllı telefon hoparlörlerine uygun tasarlanmamış, tutarsız sesler zaman zaman oyuncunun sesi kapatmasına neden olabiliyor. Buna rağmen mobil oyunun sesleri kullanıcının deneyimi için oldukça önemli. Oyun tasarımcıları, yaptıkları A/B testlerinde de bunu açık şekilde gözlemleyebiliyorlar. Mobil oyunlar için ses ve müzik tasarlamak zorlayıcı bir konu olsa da üretilen oyunların uzun süre boyunca oynanması ve iyi sonuçlar alması için hayati bir faktör.
Ses veya müziklerini başarılı bulduğumuz mobil oyunlardan küçük bir seçme:
- Angry Birds Dream Blast
- Sky: Children of the Light
- Call of Duty: Mobile
- Duet
- Clash Royale
- Hearthstone
- Empires & Puzzles
- Toon Blast
- Lucid Dream
- AFK Arena
Konuk yazar “Övünç Balcı” ve MadRooster hakkında
MadRooster Game Audio Lab, oyunlar için ses ve müzik üreten ses mühendisleri, besteciler, ses tasarımcıları ve ses programcılarından oluşan bir topluluktur. Uzun yıllardır ses ve müziğin olduğu birçok alanda profesyonel olarak çalışmış olan ekip son zamanlarda kendilerini tamamıyla oyun dünyasına adamış ve Türkiye’de sesin oyunla doğru şekilde buluşması için yoğun şekilde çalışmaktadır.
